28/12/2020
- 2
by Nikolaos Valsamakis“H ΧΕΔ (Χαμηλή Ενεργειακή Διαθεσιμότητα) που προκύπτει από τη συστηματικά μη ισορροπημένη κατανομή μεταξύ Ενεργειακής Δαπάνης και Ενεργειακής Πρόσληψης, μπορεί να οδηγήσει σε σωρεία προβληματών υγείας, μερικά από τα οποία πολύ σοβαρά”
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των συμμετοχών σε αγώνες αθλημάτων αντοχής/υπεραντοχής, κάτι που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην επιτυχία του τριάθλου «Iron Man» παγκοσμίως.
Και ενώ συχνά λέμε ότι η άσκηση είναι φάρμακο («Εxercise is medicine»), δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σχετικά εύκολα μπορεί από φάρμακο να καταλήξει σε… φαρμάκι!
Η σχέση Δόσης – Αποτελέσματος είναι εξαιρετικής σημασίας, είτε αυτό έχει να κάνει με την ένταση, είτε με τον όγκο της προπόνησης και υπάρχουν συγκεκριμένες μεταβλητές που ένας αθλητής ή ένας coach πρέπει να έχει στο μυαλό του και κατ’ επέκταση στο πρόγραμμά του.
- Στο συγκεκριμένο κείμενο θα ασχοληθούμε με το κομμάτι της ενέργειας.
Μια έννοια που πρέπει ένας αθλητής που λαμβάνει μέρος κάθε μορφή άσκησης – ειδικά σε αθλήματα που περιλαμβάνουν μεγάλο όγκο προπόνησης και πολλές ώρες στον δρόμο/ νερό/ ποδήλατο – είναι η ΧΕΔ (Χαμηλή Ενεργειακή Διαθεσιμότητα – Low Energy Availability).
Η ΧΕΔ (Αckerman & Tenforde, 2018) προκύπτει σε γενικές γραμμές από μη ισορροπημένη κατανομή της ενεργειακής πρόσληψης και της ενεργειακής δαπάνης
και παρά το γεγονός ότι αρχικά μελετήθηκε εξονυχιστικά στις γυναίκες (καθώς αποδείχθηκε ότι επηρεάζει έντονα θέματα σχετικά με τον κύκλο), φαίνεται πλέον ότι η επιρροή της σε θέματα ορμονικής επίδρασης και αλληλεπίδρασης και στους άνδρες, είναι δεδομένη.
- Πιο ευάλωτοι φαίνεται ότι είναι οι αθλητές που περνούν αρκετές ώρες σε προπόνηση και αγώνες όπως μαραθωνοδρόμοι, υπερ-μαραθωνοδρόμοι, ποδηλάτες, αθλητές Iron Man (γενικότερα τριάθλου) κτλ.
Σύμφωνα με τον Jeukendrup (2019) αυτό οφείλεται τόσο στην μεγάλη ενεργειακή δαπάνη που μπορεί να έχουν όσο και στον μειωμένο χρόνο που τους απομένει είτε στην προπόνηση, είτε μετά το τέλος της, για να την καλύψουν μέσω της ενεργειακής πρόσληψης. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας κορυφαίος αθλητής Iron Man μπορεί να «χάσει» από 5.500- 10.000 kcals, οπότε σε περίπτωση που δεν υπάρχει συγκεκριμένο πλάνο, είναι πολύ εύκολο σε βάθος χρόνου να εμφανίσει Χαμηλή Ενεργειακή Διαθεσιμότητα!
Μερικές από τις συνέπειες της Χαμηλής Ενεργειακής Διαθεσιμότητας περιγράφονται παρακάτω όπως διατυπώθηκαν στην έρευνα των Burke και συν. (2018):
- Μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης
- Σκελετικά προβλήματα (σ.σ ειδικά σχετικά με την σπονδυλική στήλη σε ποδηλάτες)
- Διατροφικές διαταραχές
- Προβλήματα συμπεριφοράς
- Προβλήματα απόδοσης
- Ελλιπής αποκατάσταση
Σε κάθε περίπτωση: Το να ασχολείται ο γενικός πληθυσμός με την άθληση είναι σπουδαίο γεγονός, ωστόσο πρέπει να τονιστεί ότι για να γίνει αυτό σε ένα ασφαλές πλαίσιο, βραχυπρόθεσμα αλλά κυρίως μακροπρόθεσμα, πρέπει να γίνεται υπό την εποπτεία εξειδικευμένου προσωπικού, εντός προπονητικού και διατροφικού πλάνου που ως κοινή συνισταμένη θα έχουν την υγεία του ασκούμενου.
